Ενας φίλος και συνάδελφος από τον Καναδά με πήρε τηλέφωνο την Πέμπτη. «Πέθανε ο Vangelis», μου ανακοίνωσε με θλιμμένη φωνή. Ηξερα ακριβώς ποιον εννοούσε. Ενα μήνα νωρίτερα, όταν ο Καναδός μετακόμιζε από τις Βρυξέλλες, μου είχε χαρίσει τον δίσκο των «Aphrodite’s Child», με εξώφυλλο τον Ντέμη Ρούσο, τον Βαγγέλη Παπαθανασίου και τον Λουκά Σιδερά. Είχαμε ακούσει πολλές φορές μαζί τον δίσκο στο πικάπ που επέμενε να έχει στο σπίτι του και μέσα από την αγάπη του για τη μουσική του «Vangelis» μάθαινα κι εγώ πιο πολλά για την πολιτιστική ιστορία της χώρας μου.
Και ο Vangelis και ο Ντέμης Ρούσσος ήταν πιο αγαπητοί -και πιο γνωστοί- εκτός Ελλάδας. Ανθησαν σε μια εποχή που ο κόσμος ήταν πιο ανοιχτός σε νέους ήχους, πιο δεκτικός σε διαφορετικά ακούσματα. Και ο δικός τους ήχος έκανε τη διαφορά. Δεν ήταν όμως αμιγώς δυτικός, εμπεριείχε και το ελληνικό στοιχείο ή καλύτερα τόνους και παραπομπές των ακουσμάτων τους. Και παρ’ όλο που ξεκίνησαν ως Ελληνες, έγιναν παγκόσμιοι, με την έννοια της προσφοράς και της συνεισφοράς στο παγκόσμιο μουσικό στερέωμα.
Μπορεί η Ελλάδα να ξαναβγάλει παγκόσμιους καλλιτέχνες; Δύσκολη ερώτηση, αφού η απάντηση θα πρέπει να συμπεριλάβει ορισμούς και παραδοχές.
Ωστόσο, την περασμένη Δευτέρα έδωσε συναυλία στις Βρυξέλλες η Μαρίνα Σάττι, «τραγουδίστρια, συνθέτρια, μουσική παραγωγός και ηθοποιός με καταγωγή από την Κρήτη και το Σουδάν», όπως διαβάζω στο Wikipedia.
Ο χώρος στο Botanique ήταν σχεδόν γεμάτος από πολλούς Ελληνες των Βρυξελλών, ωστόσο πολλοί ήταν και οι Βέλγοι θεατές. Κι ενώ δεν καταλάβαιναν τους στίχους ή οι ήχοι τούς ήταν εντελώς άγνωστοι, φαινόταν να διασκεδάζουν με την ψυχή τους.
Σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, οι Βέλγοι εντόπισαν τη Σάττι και την τίμησαν με την παρουσία τους. Σημαίνει ότι είναι «παγκόσμια»; Δεν είμαι σίγουρη. Ομως τώρα που το συνειδητοποιώ, αισθάνομαι περήφανη που επιτέλους «εξάγουμε πολιτισμό».
