Η αναζήτηση για μία μοναδική θεωρία που να εξηγεί το σύμπαν, τη θέση μας σε αυτό, το που πηγαίνουμε και γιατί είμαστε εδώ, προβλημάτιζαν πάντα τον Χόκινγκ. Όπως γράφει το newstatesman.com, οι επιστήμονες «επιβραδύνουν» την προσπάθεια ερμηνείας της μεγαλειώδους πραγματικότητας του σύμπαντος, την στιγμή που σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της τεχνολογίας επιταχύνουν με έναν απίστευτα γρήγορο ρυθμό, γεγονός που δημιουργεί άγχος για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Συνεπώς, δεν είναι να εκπλήσσεται κανείς μαθαίνοντας ότι οι ανησυχίες του Χόκινγκ έχουν γίνει τόσο έντονες ώστε να πιστεύει ότι η ανθρωπότητα πρέπει να εγκαταλείψει τη Γη και να βρει ένα νέο πλανητικό σπίτι μέσα στα επόμενα 100 χρόνια. «Πιστεύω ακράδαντα ότι πρέπει να αρχίσουμε να αναζητούμε εναλλακτικούς πλανήτες για πιθανή κατοικία. Ο χώρος στη Γη εξαντλείται και πρέπει να ξεπεράσουμε τους τεχνολογικούς περιορισμούς που μας εμποδίζουν να ζήσουμε κάπου αλλού στο σύμπαν» είπε σε ομιλία του στο Royal Society στο Λονδίνο.
Πριν από την παραπάνω πρόσφατη δήλωση, ο Χόκινγκ είχε πει ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε τη Γη μέσα στα επόμενα 1.000 χρόνια, όμως η νέα εκτίμησή του -με ορίζοντα 100 ετών- προσδίδει στις θέσεις του έναν χαρακτήρα επείγοντος.
Ο Χόκινγκ ανέπτυξε τον συλλογισμό του στη νέα επιστημονική σειρά του BBC «Tomorrow’s World», στην οποία καταθέτουν τις θέσεις τους επιστήμονες που συμμερίζονται την άποψη του -μεταξύ των οποίων και νομπελίστες.
Για πολλούς όμως μοιάζει αδιανόητο να εγκαταλείψουμε την πλανητική μας κατοικία και δη, τόσο σύντομα. Επομένως, τίθεται το ερώτημα, η ανησυχία του Χόκινγκ και άλλων επιστημόνων πόσο δικαιολογημένη είναι;
Στην ομιλία του ο Χόκινγκ αναφέρθηκε στην κλιματική αλλαγή, στα συντριπτικά αποδεικτικά στοιχεία που καταγράφουν την υπερθέρμανση του πλανήτη, αλλά και το αντι-επιστημονικό ‘κίνημα’ που ισχυρίζεται ότι η κλιματική αλλαγή είναι φάρσα.
Και τι συμβαίνει με την τεχνητή νοημοσύνη; Ο Χόκινγκ χαρακτηρίζει την ταχύτατη εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης ως «υπαρξιακή απειλή». Τα αυτόνομα ρομπότ μπορεί να αποδειχθούν αποτελεσματικότερα σε ορισμένες περιπτώσεις όπως στην αυτοματοποίηση των εργοστασίων που καθιστούν τους ανθρώπους περιττούς. Όμως, «η εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι το καλύτερο ή το χειρότερο που έχει συμβεί ποτέ στην ανθρωπότητα. Δεν γνωρίζουμε ακόμα τί από τα δύο θα συμβεί» είπε ο κορυφαίος φυσικός.
Υπάρχει ωστόσο και μια άλλη θέση, σύμφωνα με την οποία η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι κακή ή κακή, αλλά εργαλείο για την κοινωνική και πολιτισμική εξέλιξη. Είναι αλήθεια ότι η άνευ προηγουμένου ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και άλλων τεχνολογιών θα κάνουν την προτροπή του Χόκινγκ για αναζήτηση πολυ-πλανητικής ζωής πραγματική δυνατότητα.
Παρότι η πρόσφατη ανακάλυψη εξωπλανητών που μοιάζουν με τη Γη, ειδικά εκείνων που περιστρέφονται γύρω από το αστέρι νάνος Trappist-1, τροφοδότησαν εικασίας σχετικά με τη δυνατότητα ζωής πέρα από το ηλιακό σύστημα, ο πιο προφανής «πλανήτης Β» για την ανθρωπότητα παραμένει ο Άρης. Ο ίδιος ο Χόκινγκ τον έχει χαρακτηρίσει ως τον «προφανή επόμενο στόχο».
Σε αυτό το πλαίσιο, ο δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ, δημιουργός της Tesla, του PayPal και της Space X οραματίζεται να πάρει 1 εκατ. ανθρώπους στον κόκκινο πλανήτη μέσα στα επόμενα 20 χρόνια. Φαίνεται όμως ότι οι φιλοδοξίες του Μασκ να κάνει την ανθρώπινη φυλή έναν πολιτισμό που ταξιδεύει στο Διάστημα έχουν διαφορετικό σημείο εκκίνησης από τις θέσεις του Χόκινγκ.
Σε μια συζήτηση με τον επικεφαλής του TED Chris Anderson, ο Musk εξήγησε γιατί πρέπει να χτίσουμε μια πόλη στον πλανήτη Άρη. «Αν το μέλλον δεν περιλαμβάνει τη ζωή μας ‘εκεί έξω’ ανάμεσα στα αστέρια θεωρώ ότι θα είναι απίστευτα καταθλιπτικό. Ταξιδεύοντας στον Άρη δεν θα αυξήσουμε μόνο την πιθανότητα επιβίωσης της ανθρωπότητας, αλλά θα προσφέρουμε επίσης την ευκαιρία αναζήτησης εξωγήινης ζωής. Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να υποστηρίξει την επιθυμία για δημιουργία νέων αποικιών και πόρων στον Άρη, όπως επίσης και τη δυνατότητα να κατανοήσουμε τις ιδιαιτερότητες ενός περιβάλλοντος τόσο διαφορετικού από το δικό μας και να προχωρήσουμε ένα βήμα πιο κοντά στη γνώση του εάν είμαστε πραγματικά μόνοι στο Διάστημα».
Η απαισιοδοξία του Χόκινγκ είναι κατανοητή. Ο πλανήτης βρίσκεται συνεχώς μπροστά σε νέες προκλήσεις που δεν έχει ακόμη αντιμετωπίσει, πόσο μάλλο ξεπεράσει: Από τον υπερπληθυσμό και την αντοχή στα αντιβιοτικά, μέχρι τα δυνητικά χτυπήματα αστεροειδών, τους πολέμους και την εξάντληση φυσικών πόρων, ο κατάλογος των απειλών είναι μακρύς.
«Αυτό που δεν πρέπει ωστόσο, να επιτρέψουμε είναι να υποκύψει η ανθρωπότητα στην απαισιοδοξία και τον φόβο. Είναι αυτονόητο ότι τα ζητήματα αυτά θα παραμείνουν ανοιχτά επί μακρόν, και ότι πολλοί άνθρωποι μοιράζονται ήδη μια βαθιά ανησυχία για το μέλλον του πλανήτη. Αλλά οι επιστήμονες, εξ ορισμού ταυτισμένοι με την πρωτοπορία και την καινοτομία, πρέπει να κρατήσουν ζωντανή την αισιοδοξία για τον κόσμο που η ανθρωπότητα μπορεί να δημιουργήσουν». Όπως υποστηρίζει ο Μασκ «είναι σημαντικό να έχουμε ένα μέλλον εμπνευσμένο και ελκυστικό».
