Εκτός από τα παιδιά (όσα δεν έχουν μάθει ακόμη να μην κάνουν έξυπνες ερωτήσεις), πολύ λίγοι από εμάς διαθέτουν κάποιο χρόνο απορώντας γιατί η Φύση είναι έτσι που είναι· αν δημιουργήθηκε ο Κόσμος ή αν υπήρχε από πάντα· αν ο χρόνος κάποια μέρα θα αρχίσει να ρέει αντίθετα και τα αποτελέσματα θα προηγούνται από τις αιτίες· αν υπάρχουν όρια στη δυνατότητα να γνωρίσουμε τον Κόσμο. Υπάρχουν παιδιά, και έχω γνωρίσει αρκετά από αυτά, που θέλουν να μάθουν πώς μοιάζει μια μαύρη τρύπα· ποια είναι τα μικρότερα κομμάτια της ύλης· γιατί θυμόμαστε το παρελθόν αλλά όχι το μέλλον. Πώς από το χάος που υπήρχε, αν υπήρχε, δημιουργήθηκε, η τάξη που βλέπουμε σήμερα· και γιατί τελικά υπάρχει το Σύμπαν.
Στην κοινωνία μας είναι ακόμη συνηθισμένο φαινόμενο σε τέτοια ερωτήματα οι γονείς και οι δάσκαλοι να σηκώνουν τους ώμους ή να επικαλούνται κάποια μισοξεχασμένα θρησκευτικά διδάγματα. Πολλοί δεν αισθάνονται άνετα με αυτά τα θέματα, γιατί αγγίζουν τα όρια της ανθρώπινης γνώσης. Αλλά ένα μεγάλο μέρος από την φιλοσοφία και την επιστήμη οδηγήθηκε από την έρευνα αυτών των θεμάτων. Ένας συνεχώς μεγαλύτερος αριθμός ενηλίκων θέλουν να υποβάλλουν ανάλογα ερωτήματα, και κάποτε μένουν έκπληκτοι από τις απαντήσεις. Απέχοντας το ίδιο από τα άτομα και τα άστρα, διευρύνουμε τους ορίζοντες των απαντήσεων για να περιλάβουν και το πολύ μικρό και το πολύ μεγάλο.
Την άνοιξη του 1974, περίπου δύο χρόνια πριν από την προσεδάφιση του διαστημόπλοιου “Viking” στον Άρη, συμμετείχα σε ένα συνέδριο στην Αγγλία· γινόταν με την ευθύνη της Βασιλικής Εταιρίας του Λονδίνου, και είχε θέμα του την έρευνα για εξωγήινη ζωή. Σε κάποιο διάλειμμα διαπίστωσα ότι σε μια γειτονική αίθουσα γινόταν μια πολύ μεγαλύτερη συγκέντρωση. Μπήκα γεμάτος περιέργεια. Και τότε έγινα μάρτυρας μιας αρχαίας τελετουργίας, της ανακήρυξης νέων μελών της Βασιλικής Εταιρίας (ενός από τα παλαιότερα ακαδημαϊκά ιδρύματα του πλανήτη). Στην πρώτη σειρά ένας νεαρός κύριος, καθισμένος σε μια αναπηρική πολυθρόνα, υπέγραφε πολύ αργά σε ένα βιβλίο· σε προηγούμενες σελίδες του ίδιου βιβλίου υπήρχε η υπογραφή του Ισαάκ Νεύτωνα. Όταν τελείωσε, στην αίθουσα έγινε πανδαιμόνιο. Ο Stephen Hawking ήταν από τότε ένας μύθος.
Σήμερα ο Hawking κατέχει την έδρα των μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, την ίδια έδρα που κατείχε πρώτα ο Νεύτων και αργότερα ο Ρ.Α.Μ. Dirac — δυο λαμπροί εξερευνητές του πολύ μεγάλου και του πολύ μικρού. Ο Hawking είναι ο άξιος διάδοχος τους. Αυτό είναι το πρώτο του βιβλίο για τους μη ειδικούς, ένα από τα πλουσιότερα εκλαϊκευμένα βιβλία. Παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και γιατί περιέχει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων αλλά και γιατί αποκαλύπτει τον τρόπο σκέψης του συγγραφέα του. Μας αποκαλύπτει με σαφήνεια τα σύνορα της φυσικής, της αστρονομίας, της κοσμολογίας και του θάρρους.
Ακόμη αυτό είναι ένα βιβλίο για το Θεό… ή ίσως για την απουσία του Θεού. Η λέξη «Θεός» γεμίζει τις σελίδες του. Ο Hawking αναζητά την απάντηση στην περίφημη ερώτηση του Αϊνστάιν, αν ο Θεός είχε κάποια ελευθερία επιλογής στη δημιουργία του Σύμπαντος. Όπως ο ίδιος δηλώνει, προσπαθεί να καταλάβει τη σκέψη του Θεού. Και τα συμπεράσματα της προσπάθειας του είναι όλο και πιο αναπάντεχα: ένα Σύμπαν χωρίς όρια στο χώρο, χωρίς αρχή ή τέλος στο χρόνο· ένα Σύμπαν που δεν χρειάζεται ένα Δημιουργό.
Carl Sagan
